آیا مراسم عزاداری از دوران صفویه رواج یافت یا خیر؟

عزاداری بر امام حسین(ع) از زمان شهادت او بوده است؛ ولی تا زمان آل بویه(در سال 352ق) این عزاداری مخفی بود. قبل از قرن چهارم، عزاداری برای امام حسین(ع) آشکار نبود و نهانی در خانه ها انجام می گرفت؛ اما در نیمه دوم قرن چهارم، سوگواری در روز عاشورا آشکار و در کوچه و بازار انجام می یافت. اکثر مورخان اسلامی مخصوصاً مورخانی که وقایع را به ترتیب سال بروز آن ها نوشته اند از قبیل ابن جوزی در کتاب منتظم و دیگران در ضمن ذکر وقایع سال 352 و سال های بعد از آن کیفیت عزاداری شیعه را در روز عاشورا نوشته اند.از جمله ابن جوزی گفته است: در سال352 معزالدوله دیلمی دستور داد مردم در روز عاشورا جمع شوند و اظهار حزن کنند. در این روز بازارها بسته شد،خرید و فروش متوقف گردید،قصابان گوسفند ذبح نکردند،حلیم نپختند،مردم آب ننوشیدند،در بازارها خیمه به پا کردند و به رسم عزاداری بر آن ها پلاسی آویختند، زنان به سر و روی خود می زدند و بر حسین(ع) ندبه می کردند.

ابن کثیر در ضمن وقایع سال352 گفته است:که اهل سنت قدرت منع شیعه را نداشتند؛ زیرا شماره شیعه بسیار و نیروی حکومت نیز با ایشان بود.

از سال 352 تا اواسط قرن پنجم که آل بویه از میان رفتند؛ در بیشتر سال ها مراسم عاشورا به ترتیب مزبور کم و بیش انجام می گرفت و اگر عاشورا با عید نوروز یا مهرگان مصادف می گردید؛ انجام مراسم عید را به تأخیر می انداختند.

در همین سال ها که فاطمیون و اسماعیلیه تازه مصر را به تصرف آورده و شهر قاهره را بنا نهاده بودند مراسم عاشورا در مصر انجام می گرفت. مراسم عاشورا در زمان فاطمیون هر سال بر پا می شد؛ بازار ها را می بستند و مردم دسته دسته به طرف شهر قاهره می رفتند.

بعد از آن به دلیل در انزوا قرار گرفتن تشیع، مراسم عزاداری خیلی عالی نبود هر چند وضعیت بهتر از قبل زمان آل بویه بود. آن چه از بعضی منابع به دست می آید،خصوصاً کتاب روضه الشهداء کاشفی، قبل از زمان صفویه نیز مجالس سوگواری برای امام حسین(ع) برپا می شده است. پس از زمان صفویه به دلیل آن که آن ها شیعه بودند و مذهب رسمی کشور را شیعه اعلان کرده بودند عزاداری شکل عام و علنی تری به خود گرفت.